Saturday, July 17, 2010

وت و ویژی میدیا له گه ل خاتو سوره یا فه لاح له سه ر چالاکی و لوبی کردنی کورده کان له ئه مریک






به شی دوهه می وت و ویژی میدیا له گه ل یا فه لاح له سه ر چالاکی و لوبی کردنی کورده کان له ئه مریکا:

كاتێ دەسەڵاتدارانی ئەمریكی شەڕی حزبایەتی كورد دەبینن بۆ یارمەتیدان بە كورد تێناكۆشن

له لsoraya-s.jpgايه ن: ئه حمه دي سه فا

ژوماره ی 442 میدیا

میدی: چ زانیارییەكتان لە بارەی ئەو رێكخراوانەوە هەیە كە لە ئەمریكا بۆ دۆزی كورد دەكەن؟


سورەیا فەلاح: چەندین رێكخراوی كارا و چالاك هەن، لەوانە ئینیستیتۆی كوردیی
واشنتۆن، ) Washington Kurdish Institut ( رێكخراوێكی راوێ ژكار و لێكۆلەرە لەسەر كورد، لە س ێپتەمبەر 1994 لە ش اری واشنتۆن دی سی دامەزرا، ئەم رێكخراوە بە مەبەستی وش یاری دان لەسەر پرسی كورد، پەرە پێدان بە باسی مافی مرۆڤی كورد و پشتگیری كردن ل ە كۆمەڵگه مەدەنی كوردی دروستکراوه د.نەجمەدین كەریم دامەزرێنەر و سەرۆكی ئەم رێكخراوە بوو، له پەنای دەس تەی بەڕێوەبەر دەس تە و كۆمیتەی رێنوینیدەریش ی بوو كە كوردولۆژیست بوو وەك )مارتین ون برۆنس ن، عەباس والی، ئەمیر حەسەن پور، مایك چیت(، ئەم ئینس تیتۆیەی كۆرسی زمانی كوردی بۆ سۆرانی و كرمانجی هەیە

ئه م باسه لیکولینه وه ییکه له سه ر چا لاکی و ئیش و کاری سیاسی و کومه لایه تی کورده کانی نیشته خی ئه مریکا

بو خویندنه وه ی وت و ویژه که تکایه له سه ر ئه م وینه کلیک که ن:

sorasya-media-2.jpg

ئازاد مورادیان سه‌باره‌ت به‌ چاوپێکه‌وتنی له‌گه‌ڵ ئه‌ندامی کۆنگرس ده‌دوێت

Public
25 تیر 1389 ساعت 00:38
vokradio, LosAngeles, California, USA', CAPTION, 'تغییر', BELOW, RIGHT);" onmouseout="return nd();">
چاپ ارسال به دوست

salah_piroty.jpgvoa_kurdish_banner.jpg

ئازاد مورادیان سه‌باره‌ت به‌ چاوپێکه‌وتنی له‌گه‌ڵ ئه‌ندامی کۆنگرس ده‌دوێت

له‌ لایه‌نSalah Piroty

پـێنجشه‌ممه‌, 15 ی مانگی حه‌وت 2010

ڕێکخراوی لێخۆشبوونی نێونه‌ته‌وه‌یی ده‌ڵێت 16 کوردی ئێرانی که‌ هه‌موویان گیراوانی سیاسین له‌ azad_moradian_brad_sherman_071210.jpg هه‌رێمی ئوستانی کوردستانی ئێران سزای له‌ سێداره‌دانیان به‌ سه‌ردا سه‌پێنراوه‌ و له‌ نێوانیاندا ژنێکی کورد به‌ ناوی زه‌ینه‌ب جه‌لالیان که‌ ساڵی 2007 زاینی گیراوه‌.

سه‌باره‌ت به‌ پـێشێـلکردنی مافه‌کانی مرۆڤ له‌ ئێران، دوکتور ئازاد مورادیان به‌رپرسی کومیته‌ی کورده‌کانی دانیشتووی ئه‌مریکا بو دێمۆکڕاسی و مافه‌کانی مرۆڤ له‌ ئێران بنکه‌ له‌ کالیفۆرنیا به‌ به‌شی کوردی ده‌نگی ئه‌مریکا ده‌ڵێت له‌م پێوه‌ندیـیه‌دا چاوی به‌ ئه‌ندامی کونگرس براد شێرمه‌ن که‌وتووه‌ و له‌ نامه‌یه‌کدا که‌ پێشکه‌شی به‌ڕێز شێرمه‌نی کردووه‌ ناوی ئه‌و کوردانه‌ی هێناوه‌ که‌ ئێستا بڕیاری له‌ سێداره‌دانیان دراوه‌.

ده‌توانن گوێبیستی ده‌قی گفتوگۆکه‌‌ بن له‌ڕێی کلیککردنی ئه‌و فایله‌ ده‌نگیانه‌ی سه‌ره‌وه‌ی ده‌سته‌ چه‌پ که‌ ماوه‌که‌ی 10:21 خوله‌که‌.

درێژه‌ی ڕاپـۆرته‌که‌ | گوێـبگره‌

Source: http://www1.voanews.com/kurdish/news/azad_muradian_15jul10-98537519.html

سوره يا فه لاح بە رپرسی كۆمیتە ی مافی ژنان لە كۆنگرەی نە تە وە یی كورد له ئامريكا:


سوره يا فه لاح بە رپرسی كۆمیتە ی مافی ژنان لە كۆنگرەی نە تە وە یی كورد له ئامريكا:


بە هۆی سیستە می پیاوسالاری و كاریگە ری ئایین چە ند سە د ساڵە پیاوان هاوبە شی هێزی ژن و پیاو قە بووڵ ناكە ن

soraya_media_0710.jpg له لايه ن: ئه حمه دي سه فا

ژمارە) 441 ( ساڵی پازدەهەم سێشەممە 29 / 6/ 2010 8ی پوشپەڕ 2710 كوردی
سوره يا فه لاح بە رپرسی كۆمیتە ی مافی ژنان لە كۆنگرەی نەتەوەیی كورد، خەڵكی رۆژهەڵاتی كوردستانە ونیشتەجێی ئەمریكایە، هاوكات پێگەیەكی دیاری لە چالاكیی نێودەوڵەتی لە بواری دەس تەبەركردنی مافی ئافرەتان هەیە، لەمەڕ رۆڵی ژن لە ئیدارەكردنی كۆمەڵگە و چە ند تە وەرێكی دیكە وەڵامی پرسیارەكانی میدیا دەداتە وە.


میدیا: رۆڵ ی ژن لە ئیدارەكردنی كۆمەڵگەی ئە مریكا چۆنە؟

سورەیا فەلاح: لە وڵاتە یەكگرتووەكانی ئە مریكا، ئازادی شە خسی و سەربەخۆیی ژنان زۆر بەرچاوە، ئەمە بەشێك لە بیروبڕوای ئە مریكای مۆدێرن و پێش كەوتووە، هەر كۆمەڵگەیەكیش دەیەوێت چۆنیەتی و زۆر و كە م بوونی پێش كەوتوویی خۆی بچەسپێنێت، بە دوای ئازادی و سەربەخۆیی ژناندا دەگەڕێت.




ئەمریكا بەهۆی ئەوەی كە وڵاتی یەك نەتەوە نییە و لە هەموو ئەو میللەتە جۆراوجۆرانە دروست بووە كە بە جۆرێك ژیانی ئەمریكایان هەڵبژاردووە، بۆیە لە هیچ كاتێكدا یەك قاعیدە و رەوشت لەسه ر هەموو كەس و تەواوی ئەو وڵاتە ناگونجێت و بەهۆی ئازادی و رێزێك كە بۆ ئەو نەتەوە جیاوازانە ئەگیرێت، هەر كامیان بەجۆرێك كەلتووری خۆیان راگرتووە، بەڵام لەو ئازادییە كە بە دەس تی یاسادانراوە بۆ كۆمەڵگە كەڵك وەردەگرن.
نکایه بو خویندنه وه ی وت و ویژه که وینه کانی خوارو کلیک که ن:

sorayamedia6.jpg


به شی یه که م part 1


sorasya-media-2.jpg sorayamedia6.jpg
به شی دوهه م part 2 به شی یه که م

Sunday, July 04, 2010

وت و ویژی تایبه تی میدیا له گه ل سوره یا فه لاح-- ئه حمه د سه فا

1- رؤلَى ذن لة ئيدارةكردنى كؤمةلَطةى ئةمريكا ضؤنة؟

زؤر روون و ئاشكراية لة ولاَتة يةكطرتووةكانى ئةمريكادا ئازادى شةخسى و سةربةخؤيان لة زؤر لة ذيانى ثارضةكانى ترى دونيا هةية، ئةمة بةشيَك لة بيروبرِواى ئةمريكاى مؤديَرن و ثيَشكةوتوو و هةر كاتيَك كؤمةلَطةيةك ئةيةويَت ضؤنيةتى و زؤر و كةم بوونى ثيَشكةوتوويى خؤى بضةسثيَنيَت ئةطةرِيَت بة دواى ئازادى و سةربةخؤيى ذنان.

ئةمريكا بةهؤى ئةوةى كة ولاَتى يةك نةتةوة نيية و لة هةموو ئةو ميللةتة جؤراوجؤرانةى كة بةجؤريَك ذيانى ئةمريكايان هةلَبذاردووة دروست بووة لة هيض كاتيَكدا يةك قاعدة رةوشت لةسةر هةموو كةس و تةواوى ئةو ولاَتة ناطونجيَت و بةهؤى ئازادى و ريَزيَك كة بؤ ئةو نةتةوة جياوازنة ئةطيريَت ، هةر كاميان بةجؤريَك كةلتورى خؤيان راطرتووة بةلاَم لة ئازادى هةلَكةوتى كة بة دةستى ياساكان لة كؤمةلَطةدا دانراوة كةلَك وةردةطرن.

لة ئةمريكا زياترى ذنان قوتابخانةى سةرةتاييان تةواوكردووة بةشيَكى زؤريان ثسثؤرى خويَندنى بالاَن، بةلاَم راثؤرتى

UN Development Programثرؤطرامى نةتةوةية كطرتووةكان ثيشان دةدات كة 99% كة خويَنةواريان نيية ذنن بةلاَم سيستةم داوا لة ذنان دةكات، خويَندن لة ثرؤطرامى ذيانياندا لةبير نةكةن و مةرجى سةركةوتويى ذنان بة خويَنةوارى و فيَربوونى كارامةيى (مةهارة ت) ديكة دةزانيَت بؤ ئةوةى كة ذنى ثيَشكةوتوو لة خويَندندا كةمتر مندالَ دروست ئةكات و هيَزى خؤى دةخاتة سةر سةركةوتوويى بنةمالَة و كؤمةلَطة لة بوارى ئابورييةوة هةروةها فيَردةبيَت ضؤن لةشى خؤى ساخ و سةلامةت هةلَطريَت.

بؤ ناسينى لةكؤمةلَطةى ئةمريكا ئةشىَ لةضوارضيَوةى ليَكؤلَينةوةكةمان بيَت.

1- رؤلَى ذن لة دةسةلاَتدا و ثارتة سياسييةكان.

2- رؤلَى ذن لة كارطيَرِى و بةرِيَوةبةرايةتى.

3- ذن لة بازارِى ئيش وكار (بوارى ئابوورى)

ذمارةى ذنان لة كؤنطرةى ئةمريكا كة بريتيية لة :ثةرلةمانى سةنا (senate) و مةجلسى بةرثرسان.(House of representative) لة ثةرلةمانى سةنادا 13 ذن لة 100 كةسايةتى هةلَبذيَردراو لة مةجلسى بةرثرسان 41 ذن لة 435 كةسايةتى هةلَبذيَردراون، هةوةلَ ذن لة سالَى 1917 دا ثاش شةرِى ئةوةلَى جيهانى خاتو جنيت رانكين بوو (jeanete Rankin) لةو كاتةوة تا ئيَستا 170 ذن ضونةتة كؤنطرةيسى ئةمريكا بةلاَم ئيَستا وةزيرى دةرةوةى ئةمريكا هيلارى كلنتؤنة و هةولَ ذنيش بوو كة بؤ سةرؤكايةتى ئةمريكا خؤى هةلَبذارد، سةرؤكى ثةرلةمانيش (ثارلةمانى بةرثرسان) (نانسى ثيلؤضى) Nancy Pelosi رةئى 20%بنضينةيى ئةمريكا ذنانن بةلاَم تةنيا 17% لة بةشدارانى ثةرلةمان ذنن.

ذنانيَكى زؤر لة دروسكردنى ميَذووى ئةمريكا رؤلَيان بووة و لة ثرؤسةى طةيشتن بة ديموكراسى ئةمرِؤى ئةمريكا زؤريان زةحمةت كيَشاوة يةكيَك لةو ذنانة لة 30ئاوريل ئةم سالَ لة تةمةن 98 سالَيدا ضاوى بةسةر جيهاندا بةست بةنيَوى دايكى بزوتنةوةى حةرةكةتى مافخوازانةى مةدةنى ناسراو ناويشى دوكتورة دوروتى هايت (Dr. Dorothy Height) كضان و ذنان 50% خويَندارانى زانكؤكان بةلاَم لة بازارِى كاردا لة ثياوانى هاو هةستى خؤيان كةمتر وةردةطرن و بةجؤريَك نابةرانبةر لة طةلَياندا رةفتار دةكريَت.

بؤ جارى هةولَ دةولةتى ئؤباما سةركؤمارى ئةمريكا ئيدارةيةكى بؤ طةيةشتن بةو وةزعةى ذنان و كضان دروست كردووة و بالَويَزيَكيشى بؤ داناوة كة لة بةرانبةرى هةموو جؤريَك لة زةخت و زؤر و بةرانبةرى ذنان بوةستيَنيَت، يةكيَك لةو شتانةى وا بةرطرى لة يةكسانى ذن و ثياو كردووة رؤلَى زؤر طرنط و ئائين لة ئةمريكاية هيَشتا زؤر لةو طروثة مةزهةبى و ئاينييةكان بةرانبةر همووسكواليتةو حةقى ذن بةسةر لةشى خؤيان و لة سالاَنى ثيَشووتريش لةطةلَ قوتابخانة و زانكؤى تيَكةلَ كض و كورِ و وةيَستاون، ذنانى كة لة ئيش و كارى عيلمى و ئةندازياريدان (Science & Engineering) زؤر كةمتر لة ثياوانة ،دةولَةت لة بةرنامةيةكدا تةرحى تازةى فيَركردنى ذنان لة بوارى عيلمى تةكنةلؤذى ئةندازيارى و ماتماتيك بباتة سةرةوة ريَطةى ئةوسىَ ذنة ئةمريكيية خةلاَتى نؤبلَى سالَى 2009 يان بةهؤى داهيَنانى تازةى عيلمى ئيدامة بدات لة ئةمريكاى دورى سةدةى نؤزدة ذنان لة مالَةوة بووة و ثياوان ئيش و كارى كشتوكالَيان بة دةستةوة بوو مندالَيان دروست ئةكرد، خواردنيان دةكرد جل و بةرطيان دةشؤرد ئاويان لة جيَطةيةكى دوورتر بؤ مالَ ئةهيَنا بةلاَم لةو كاتةوة دروست بوونى فيَرطةكانيش دةستى ثيَ كرد.

ذنان لة ولاَتةيةكطرتووةكانى ئةمريكا لة سةدةى 18 زايينى دةزطا و فيَرطةى سةر بة كلَيَسةيان بوو.

لة سةدةى نؤزدةدا ضوونة نيَو سيستةمى ئةكاديمييةوة.

هةوةلَ زانكؤى تايبةتى ذنان لة سالَى 1845 زايينى دا لة نيويؤرك بةنيَوى "كؤليَذى واسر" تةنيا بؤ ذنان دانردا لة سالَةكانى 1890 هةمو سالَيَك نزيك بة 2500 ذن لة زانكؤكانى ئةمريكا دةرس خويَندنيان بة ئةنجام ئةطةياند.

و ضةند سالَ ثاش ئةوةبوو كة ذن و ثياوى خويَندةوار لة زانكؤكاندا ثيَكةوة دةرسييان خويَند، هةروةها زانكؤى برستون دةسى كرد بة طرتن و قبولَى ذنان وةك مامؤستا.

زياترى زانكؤ و كؤليَذةكان لةو كاتةدا سةر بة ئايين بوون لة سةدةى نؤزدةدا ثيَش لة دةستثيَكردنى شةرِى ناوخؤى لة ئةمريكا ئةم زانكؤيانة ضالاكى ذنانى خويَندةوارى تيادا ئةبينرا كؤليَذى ئةبرلين لة ئوهايو ، كؤليَذى كولوسيا، زانكؤى هاروارد لة ماساضوست و ضةند زانكؤى ديكة.

شةرِى جيهانى هةوةلَ لةسةر ئيشى كريَكارى ذنان كاريطةرى بوو لة سالَةكانى 1918 جا نزيك بة سى مليؤن ذن لة بوارى سةنعةتى خواردن ئيشةكانى ثاش شةرِ و جل و بةرطيشيان دةست ثيَكرد، ئةو بةشدارية تابوَى لة مالَ هاتنة دةرةوةى ذنانى شكاند و بة خيَراييش طؤرِانكاريانة كرا، شتيَكى نوسراو لة دةستوورى كارى دةولَةتةكاندا نةبوو كؤمةلَ" بة طويَرةى ثيَويستى خؤى ئةو رؤلَة ثرِ زةحمةتةى خستة سةرشانى ذنان ، ذنان بة تةنيا بنةمالَةكةيان رادةطري بةلَكوو لة كةمثينةكانى شةرِ، كارى رادوتى و ئيشى تةكنيكى كشتوكالَى رؤلَيَكى طةورةى كايا كرد، لةو كاتةدا ثياوان بؤ شةرِ دةضوون و ذنان لة كارطةكاندا جل و بةرطى عةسكةرييان بؤ ئةدورون، فيَربوون بريندارةكان تيمار كةن و كةم كةم جل و بةرطى و عةسكةرييان كردة بةريان و لة ئةمريكييةكانى دروست كردنى ضةك جيَطةى ثياويان طرت، زؤر شت فيَربوون وةك ئيشكردنى دةولَةتى ميليتارى و طةلىَ ريَكخراوى ئةمريكى وةك خاضى سوور Red Cross) ، Salvation Armyريَكخراوى رزطارى ئةرتةش Young Men’s christian association ذنانيان نارد بؤ ئةوروثا بؤ يارمةتى ثياوان كة لة دلَى سةنطةرةكاندا بوون لة شةرِى جيهانى دوهةم بةهؤى بؤمباركردنى "ثرل هاربر"

(Pearl Harbor) ئةمريكا كةوتة ناو شةرِةوة، باسيَكى زؤر هاتة ثيَش كة ئايا ئةشىَ ذن بة عةسكةرى بيطريَت يا نا ، ذنان لة شتى سةنطةر وةكو شوفيَر و ميكانيك و تةلةطراف و تلفؤن ئيشيان ئةكرد بةلاَم بؤ جارى هةوةلَ ضوونة ناو Navyنيرؤى دةريايى و نيرؤى هةواييان ئازمون كرد و ضوونة مةيدان خةباتى ضةكدارانة و هاوكاتيش ئيش و كارى ئابووريان دةكرد لة كؤمةلَطادا، ذن لة نةبوونى ثياودا جيَطةى ئةوانيان طرت و بةهؤى ئيش لة كارطةكانى دروستكردنى طوللة ورذانى بودرةى طوللةكان لةنيَو قاثوورةكان و دروست كردنى ضاشنى ضةكةكان 210 هةزار زرن بؤ تةواوى ذيانيان عةيبداربوون و لةشيان لةكاركةوت و 37 هةزارى ذنى كريَكاريش طيانيان لةنيَو كارطةكاندا بةخت كرد.

بةلاَم لة دةرةئةنجامدا فيَر بوو لةسةر ثيَى خؤى بوةستىَ بةم جؤرة ذيان بؤ ذن طؤرِا.

ذنانى بةناوبانطى ولاَتةيةك طرتووةكان:

ئليزابت بلكول لة ذنانى بةناوبانطى ئةمريكا و هةوةلَ ذنى ئةمريكية كة بةلَطةنامةى دكتؤرى لة زانكؤ طرت و زانكؤييةكى دروست كرد، لة بوارى ئيشى سياسييوة "ذنت ريَكين" هةوةلَ ذنى ئةمريكيية وةك نويَنةرى يةكيَك لة ئيالةتةكانى ئةمريكا ضووة نيَو كؤنطرةى ولاَتة يةكطرتووةكانى ئةمريكا.

ئةمرِؤكة ضةن ئةنيستيَو لة بوارى خويَندةوارى لةسةر ذيان و ئيش و ئةكةن: ئةنستيتوى خويَندنى بالاَ لة ردةكليف

(Radcliffe Institute For Advanced Study ) و زانكؤى ذنانى تكساس (Texas Women’s University) لةلايةكى ديكةوة ذنان سةرؤكايةتى 12 زانكؤى طةورة بةنيَوبانطى ئةمريكايان بةدةستة وةك زانكؤى هاروارد، ثنسيلوانيا ، تكساس، لاس و طاس,....

(بةطويَرةى ثيَويست دةتوانم نيَوى سةرؤكةكانى ئةم زانكؤيان و هةروةها زانكؤكانيش بنووسم) لة بوارى وةرزشى ضةند طروث و تيمى وةرزشى ذنان وةكو هاكى سةر يةخ(بةستو) (Ice hockey) واليبال(Volleyball) لاطران (lacrosse)زؤر بةناوبانط، لة بوارى عيلميةوة ذنان لة ناسا (NASA) كة ئيدارةى كولى نةتةوةيى هةواو فةزا

(National Aeronautics and space Administration) زؤر ضالاكن .............. جيَطرى طشتى ئةم ئاذانسة طرنطة ذنيَكة بةناوى لورس بس طارور"

ذنان لة بازارِى كارى ئةمريكا زؤر خؤيان ماندو دةكةن ئيش بةشى ئةسلَى ذيانى ذنيَكى دانيشتووى ئةمريكاية، ثاش رووخانى هيَزى طةورةى ئةمريكا لة بوارى ئابوورييةوة بةنيَوى طةورةترين هيَزى دونيا ذنان زؤر لةذيَر زةخت و فشارى كاران، بيَكارى بؤ ذنان بة كةمتر ضونكة ذنان كريَكارانيَكى هةرزرانترن، ئيَستا دانىَ لؤ كؤمثانيا نةبىَ وا مةعلوم بووة زولَميَكى زؤرى لة ذنان كردووة شكايةتيَكى طةورةى (Class action Law Suit ) لةسةرة ئةمةش مةديونى زةحمةتى تيَكؤشةران و ضالاكوانانى يةكسانى ذنان لة بازارِى كارى ئةمريكاية.

2- ذنى كورد ض كاريَك و ضؤن و دةتوانىَ رؤلَى خؤى لة كؤمةلَطاى خؤى داببينىَ؟

ئةمة ثرسياريَكى جوانة و لة هةموو كاتيَكدا ذن بةدواى وةلَامى ئةم ثرسيارةوةية كة ضؤن و لة ض كاتيَكدا ئةو دةرفةتة بؤ ذنى كورد ئةرِةخسيَت كة رؤلَى خؤى لة كؤمةلَطة دا ببينيَت ، بةلاَم كام كؤمةلَطة و لة ض بواريَكةوة، لة ذنى كورد بةهؤى ئةوةى كة نيشتيمانيَكى بةش كراوى هةية لة هةركوىَ دةذيت وةزعيَكى ئالَؤزى هةية و بةطويَرةى سيستةمى حكومى كة بة سةر هةلاَواردنى نةتةوةيى و جيَندةرى ئةسةلميَنيَت جياواز ئةشىَ باس كريَت لة باشوورى كوردستان باس لة زياتر كردنى ذمارةى ذنان لة سيستةمى هةرةمداية و لة رؤذهةلاَتى ثرسى ذنى كورد مافى سةرةكى مرؤظايةتيية و لة ثارضةكانى ديكةش جياوازة بةلاَم بةسةر جياوازييةكى زؤريش كةمةية لة بوارى كةلتورييةوة بة طرنطى تيَداية.

و لةو ئاستةشدا بةشدارى ذنى كورد بةطويَرةى ولاَتيَكدا كة تيايا ئةذيت ثيَكةوة جياوازة و ريَطةيةكيش كة ئةخريَتة بةرثىَ ذن ئةىَ بةسةر بناغةى ناسينى ئةو سيستةم و كؤمةلَطة بيَت كة ذنى كوردى تيا ئةذيت، ديارة كة لة سيستةميَكى بةستراوى ثياو سالارانة و نةريتى كة ذن بىَ ثرس و راى ثياوى مالَةوة بؤى نيية بيَتة دةرةوة باس لة بةشدارى ذن لة هونةر و سياسةت باسيَكى بىَ هودةية كة لةوانةية طيانى ذنةكة بخاتة مةترسييةوة، بةلاَم هةر ئةو باسا لة شاريَكى طةورتر لةو ناوضانةى وا كوردى تيَدا ئةذى يا لة هةندةران كة كؤمةلَطةى كورداية تيَداية، باسيَكى زؤر ئيتحادية وةك مافيَكى سةرةتايى تةمةشا ئةكريَت.

يةكيَك لة طرنطترين ريَطةكانى كة ذنى كورد ئةتوانيَت مومارسةى بةشدارى لة كؤمةلَطةدا بكات بةشداربوون لة بزاظى طؤرِانكارى لة ياساكاندا، ئةمةش هةنطاويَكة زؤر هةورازى تيَداية ضونكة ناسينى ئةو ياسايانة كة هةلاَواردنى جنسى ذن دروس ئةكةم ثيَويستى بة يارمةتى ذنانى ضالاكوانة من ئةشىَ بلَيَم كة هةرضى ذن مومارةسةى ئازادى خؤى زياتر كات دةرةجةى بةشدارى لة كؤمةلَطة زياتر دةبيَت. لة باشوورى كوردستان بةهؤى بوونى سيستةمى نيَوة سةربةخؤى هةريَمى كوردستان ذنان تا رِادةيةك توانيويانة مومارةسةى ئازادى و بةشدارى خؤيان لة كؤمةلَطةدا بكةن و بةشدارى ثةرلةمان بن و ريَكخراوى ناحكومى (NGO) دروست بكةن، هةروةها لة بازارِى ئيش و كاردا تا دةرةجةو حةديَك بةشداربن بةلاَم ئة لةو ولاَتانةى ديكةوا كوردى تيَدا ئةذيت جياوازة، لة ئيَران زياتربن و طرنطترين سةر ريَطةطرى ذنان ياساكانةو دةسةلاَتيش كة بة ذن مؤلَةتى لة بوارى قانونيةوة يةكانيان بيَت، لةم بوارةوة ثيَشوتر بة وردى بؤ سيميناريَك كة يةكيةتى ذنانى ديموكرات داياننا بوباسم كرد و بة طويَرةى ثيَويست دةتوانمك لة داهاتوودا بؤتان بنيَرم، بةلاَم ضةند شت بة ثيَويست دةزانك كة ذنى كورد رؤلَى خؤى لة كؤمةلَطةدا بينيوة:

1- ناسينى مافى ذن وةك مافيَكى سةرةتايى مرؤظانة كة ثيَشوتر واتة لة ئةمريكاش وةك مافى مرؤظ تةمةشاى نةدةكرا كاتى مافى نةناسرا ، شةرِ و خةباتيَكيشى بؤ ناكريَت، هةر بؤية زانيارى مةسةلة و كيَشةيةكى طرنطة كة ذيانى ئازاديخواز و ثياوانى يةكسانخواز لة ثلاتفؤرمى طروث و حزب و NGO كانداداى دةنيَن.

2- هةولَ بؤ طرتنى ماف: من هةميشة دةلَيَم ماف طرتنة نة ثيَشكةش وخةلاَت، لة هيض رذيَميَكدا دةسةلاَت بة دوو دةستى مافةكان ثيَشكةشى ذنان ناكات، ذن ئةشىَ هةولَ بدات مافى خؤى بستيَنىَ، بؤ ئةو ماف خوازيةش لةوانية خةرجيَكى طرانبةها وةك بةختكردنى طيان يا زيندان و زؤرةبات وةك ذنة كوردةكانى رؤذهةلاَت كة بةشدارى بزوتنةوةى خميستنى ئيَرانن و ئيَستاش لة زيندانةدان ياكو ئةوانةى وا بؤ تاراوكة ناردراون و لة مالَ و ذيانى خؤيان دوو خراونةتةوة.

3- طةيشتن بة قةناعةتى توانايى و برِوابةخؤ:

زؤر لة ذنانى ئيَمة هيَشتا بة قةناعةتى توانايى خؤيان نةطةيشتون، بؤ زؤر لة ذيان ئاسانتر بىَ دةسةلاَتين و بؤ طةليَكيشيان كة بةدواى طةيشتن بة دةسةلاَتدارى و يةكسانن هيَشتا هيَز و توانايى خؤيان نةناسيوة طةيشتن بة قةناعةتى توانايى بؤ بةرةو ثيَش رؤيشتن و برِوا بة هةستى تاك وةك مرؤظيَكى سةربةست هةنطاويَكى دذوارة ضةنكة شةرِى دةروون سةخت تر لة شةرِى دةرةكية.

4- كةلَك وةرطرتن لة يارمةتى ثياوان: ثياوان وةك نيوةى كؤمةلَطة رؤلَيَكى سةرةكى لة طةيشتن بة بةرانبةرى و يةكسانى ذن و ثياوةكان دةكةن، بؤ زؤر لة ثياوة رزطاريخوازةكانمان كة بة دواى سةربةستى و خةباتى نةتةوايةتيدان قولَبونى ئازادى ذن و شان بة شانى ذن ويستان زؤر دذوارة، ئةمة لة كةمبوونى نةخش و رؤلَى ذن لة حزبةكان و بةشى سةرؤكايةتى حزبةكاندا دةبينين، بةلاَم ئةم هؤشياريية ئةوىَ ثةرةى ثيَبدرىَ ضونكة بةراى من بىَ يارمةتى ثياوان هيض بزوتنةوةيةكى بةشدارى زياترى ذن لة كؤمةلَطةدا سةرناكةويَت، ثياوان بةهؤى سيستةمى ثياوسالارى ضةند سةد سالَة و هةروةها كاريطةرى ئايين لةنيَو تةواوى لايةنةكانى كؤمةلَطةدا و ضةند شتى ديكة قةبولَى هاوبةشكردن هيَز بؤيان سةختة و ئةمةش ثيَويستى كارو زةحمةت لةسةر مندالاَن لة تةمةن مندالَييةوة.

بةشدارى لة بوارى ئابوورى و هونةري:

ثلان و بةرنامةى بؤ بةشدارى لة كؤمةلَطةدا كاتى دةست دةكةويَت كة لة بوارى ئابووريةوة بةشدارى كؤمةلَطة بن، ئةمة دةتوانىَ ئيش و كاريَك لة دانى كارطة يا بزنسيَكى بضوك يا وةكوو يارمةتيدانى طروثيَكى ذنان بؤ ثيَشكةوتن و سةربةخؤى ئابوورى بيَت بنةمالَةى بة قوةت لة بةشدارى دايك و خوشك و كضى مالَةوة ثيَك ديَت، هةروةها نورى ريَطةيةكى جوان ( تا ئاستيَك دذوارتر بةهؤى كؤمةلَطةى نةريتى) بؤ هةلَبرِينى دةنطى ذن و بةشدارى لة كؤمةلَطةدا.

لةوانة ئةم بةشة لة ثراكتيكدا بةكارهيَنةرتين و بةكةلَك هاتوترين ريَطةبيَت، ذنى فةقير و نةدار ذيَر دةست، ضةوساوةية ئةطةر ذنان بؤ طةيشتن بة سةربةخؤيى ئابوورى تيَبكؤشن.

- ثلانى ذنان بؤ بةشدارى بوون لة دةزطا و سيستةمى بةرِيَوةبةرةوة: ئةم بيرورِا ثاش ضوارةمين كؤنفرانس نيَو نةتةوةيى ذنان كة لةلايةن ريَكخراوى نيَونةتةوةى UNلة شارى سكريكويستى لة 1975دا ثيَكهات دةستى ثيَكرد : لةم بيرورِا دا ذنان وةك ئاميَريَك ثلان و سياسةتى ذنانى بردة ناو دةولَةت، وةزارةتى كاروبارى ذنان، ئامؤذطاى راويَذكارى و ئاذانسى جؤراوجؤرى بؤ مافى جيَندةرى ثيَكهيَنا، لة هةركوىَ ذن بيةوىَ دةكرىَ ئةشىَ لةم سياسةتة ثيرِةوى كات، ئةمة لة ولاَتة ثيَشكةوتووةكان بة نيَوى بةشيَك لة سياسةتى لوبى طرن ناسراوة.

3- ضةند ريَكخراوةيى كوردى لة ئةمريكا هةن كة بؤ ريَكخستنى كوردةكان كاردةكةن لةم بارةوة بة ورجى بؤ ميديا باس بكة.

ئيش و كار بؤ ريَكخستنى كاروبارى كؤمةلَطاكان لة ئةمريكا لةو فؤرمة كلاسيكةى خؤى هاتؤتة دةرةوة، تا ضةند سالَى ثيَش ئةشىَ مالَيَك و دةزطايَيةك بواية كة خةلَكى كؤمةلَطةيةك روويان تيَبكرداية و ئيَستا بةهؤى بةرةو ثيَش رؤيشتن لة سيستةمة تةكنةلؤذيا زؤر لة ريَكخراوةكان و ثيَوةندييةكان بةهؤى دووربوونى ئةندامانى كؤمةلَطة و ئيش و كارى زؤر كة لة ئةمريكا بةشيَكى سةرةتايى ذيانى رؤذانة لةسةر ئينتةرنيَت و تةلةفرانس و بينار (Teleconference – Webinar) ونت وركة كؤمةلاَيةتييةكان وةك فةيس بووك و كةمثةين و ... هتد. هةر بؤية لةم بةشةدا من زياتر لة 16-17 ريَكخراو كة ضةند دانةيان تةنيا لةسةر ئينتةرنيَت ئةذين، ضةنديان سةنتةريان هةية و ضةنديشيان وةك NGO ئيش دةكةن، طةورترين ريَكخراوى ئيش كة بؤ كوردةكان لة ئةمريكا ئةندامى كةمتر لة ريَكخراوة بضوكةكانى ناوضةكانى كوردستانة، بةلاَم بة طويَرةى وةزعى مةعاش و ئابوورى و كاتى ئيش و كارى سياسى و مرؤظايةتى ئةندامةكانى هةركام لةم ريَكخراوانة ئيشوكارى خؤيان دةبةنةثيَش.

KNCHA كؤنطرةى نةتةوةيى كورد

(Kurdish national congress of North America

1988) .

كؤنطرةى نةتةوةيى كورد مندالَى هةلَةبجةية، 22 سالَ لةوةثيَش يا كيميابارانى هةلَةبجة ضالاكى خؤى دةست ثيَكرد و لة رةوةندى ئةم سالَ نةدا بؤ ناسينى حةق و مافى نةتةوايةتى كورد لة ئةمريكا باكوور هةولَى داوة.

ريَكخراويَكى سةربةو بةو هيض دةسةلاَتيَك نةبةستراوة تو هةروةها لة بوارى ئابوريةوة بة ثارةى ئةندامانى بةرِيَوة دةضيَت ئةم ريَكخراوة طةورترين ريَكخراوى كوردةكانى ئةمريكا و ئةمسالَ لة مانطى جون بيست و سيَهةمين كؤنفرانسى خؤى بة بةشدارى ليَكؤلَةران و ضالاكوانانى كورد بةرِيَوة ئةبات.

ئةم كؤنطرةية بة مةبةستى يةكطرتويى كورد لة ولاَتة يةكطرتوةكانى ئةمريكا دةستى ثيَكرد بؤ بةرزكردنةوةو بةهيَزكردن دةنطى كوردةكانى تةواوى قارضةكانى كوردستان هةردوو سالَ جاريَك هةلَبذاردنى هةية و سةرؤك ريَكخراوة كة بؤى هةية 4 سالَ لة سةرؤكايةتيدا بيَت، تا مانطى جون و هةلَبذاردنيَكى ديكة ئةم كةسايةتية بةشدارى سةرؤكايةتى دةستةى بةرِيَوةبةرن تا 4 مانطى جون حةوتةى رابردوو ئةمة دةستةى بةرِيَوةبةربوون:

جيَطرى طشتى سةرؤك

دكتؤر كرمانج طوندى ........سةرؤكى KNC

خاتوو موعةزةز عةزيز ........جيَطرى سةرؤك

دكتؤر ئازاد موراديان........... بةرثرسى ئابوورى

كاك توم ورثلوك ......سكرتيَرى ريَكخراوةكة

سورةيا فةلاح.. بةرثرسى كؤميتةى مافى ذنان

كاك جانر زبوى

كاك لوقمان بةروارى

كاك عيسا موسا

تا ئيَستا 5 سةرؤكى بووة :

دكتؤر ئةسعةد خةيلانى

دكتؤر نةجمةدين كةريم

دكتؤر فوئاد دةرويَش

دكتؤر حكمةت فيكرت

دكتؤر سامان شالى

كؤنطرةى نةتةوةيى كورد لة كاتى سةرؤكايةتى دكتؤر شاليدا هةوةلَ كؤنفرانسى نيَو نةتةوةيى ذنانى بؤ ئاشتى و يةكسانى لة شارى هةوليَر دانا، من بةرثرسى ئةم كؤنفرانسةم بةدةست بوو بةشدارى زياتر لة 480 كةسايةتى يةكيَك لة سةركةوتووترين كؤنفرانسةكان بوو و بةشدارى و هاوكارى وةزارةتى هةريَم بؤ كاروبارى ذنان و سةرؤكى ثةرلةمان و ثاريَزطارى هةوليَر بةرِيَوةضوو. (بةطويَرةى ثيَويست لة داهاتوودا دةتوانم شةرحى زياتر بدةم) بؤ زياتر زانيارى : (www.KNCNA.org) سةيرى ويَنةى ذمارة يةك بكة:

لة 4-6 مانطى جون ئاخر كؤنفرانسى كؤنطرةى نةتةوةيى كورد لة شارى سةنديطؤ بةرِيَوةضوو، ئةمة دةستةى بةرِيَوةبةرى تازةن

- دكتؤر كةمال ئارتين .....سةرؤك...(رؤذهةلاَت)

- كاك عيسا موسا....جيَطرى سةرؤك(باشوور)

- كاك نيما ئةردةلان.....سكرتيَر(رؤذهةلاَت)

- كاك ديارى... بةرثرسى ئابوورى (باشوور)

- سورةيا فةلاح..... سةرؤكى كؤميتةى ذنان (رؤذهةلاَت)

- خاتوو موعةزةز عةزيز................ (باشوور)

- كاك لوقمان بةروارى...................باشوور

- كاك ئيحسان ئةفرينى............. رؤذئاوا

4- ئةنستيتؤ كوردى لة واشنتؤن

(Washington Kurdish Institute) ئةمة ريَكخراويَكى راويَذكار و ليَكؤلةر لةسةر كوردة، لة سيَثتامبةرى سالَى 1994 دا لة شارى واشنتؤن دى سى دروست كرا، ئةم ريَكخراوة بة مةبةستى مةعرفة وشيارى دان لةسةر ثرسى كورد ، ثةرة ثيَدان بة باسى مافى مرؤظى كورد و ثشتطيرى كرد لة كؤمةلَطةى مةدةنى كورد دروست كرا دكتؤر نةجمةدين كةريم (Dr. Najmadin Karim) دامةزريَنةر و سةرؤكى ئةم ريَكخراوة بوو، لة ثةناى دةستةى بةرِيَوةبةر دةستةو كؤميتةى ريَنويندةريشى بوو كة كوردولؤذيست بوو وةك (مارتين ون برؤنسن، عةباس والى، ئةمير حةسةن ثور، مايك ضيت)(Martin Van Bruinessen. Abaas Vali. Amir Hassan Pour. Michel Chyet)

ئةم ئةنستيؤتةية كؤرسى زمانى كوردى بؤ سؤرانى و كرمانجى هةية . بؤ زانيارى زياتر (www.kurd.org)

سةيرى ويَنة

فونداسيؤنى كةلةثوورى كوردةكان لة ئةمريكا

لة سالَى 1981 دا هةوةلَ ثرؤطرامى كوردةكان لة نيويؤرك بة دةستىخاتوو ورا بدين سةعيدثوور(Vera Beadin Saedpoor)، كة خيَزانى هةمايوون سةعيدثوور بوو ثاش مردنى هةمايوون بؤ ناساندنى كورد بة ئةمريكييةكان وةكو طةورةترين نةتةوةى بىَ ولاَت دةستى بةدانانى ريَكخراويَك بة نيَوى فؤنداسيؤنى كةلةثوورى كوردةكان لة ئةمريكا

(Kurdish Heritage Foundation of America) ثيَنج سالَ ثاش ئةوة كتيَبخانةى هةمشايرى رؤذئاوا لة بروكلين نيويؤرك دامةزرا، ئةم كتيَبخانةى ئيى ليَكؤلينةوةو تةحقيقاتى وةك ئةنستيتويَكى كوردى دةستى ثيَكرد، 2000 و لوم لة زمانةكان و راثؤرت و فايل و... لةويَدا ضاثكران، رؤذنامةييةك بةنيَوى كورديش تايم (Kurdish Time) بة ماناى كاتى كوردستان و هةروةها ذورنالَيَك بةناوى " ذورنالَى نيَو نةتةوةيى، ليَكؤلَينةوةى كورد" دانراو زؤر ئيشى كردووة. ( بةطويَرةى ثيَويست زياترتان بؤ دةنووسم).

بؤ زانيارى زياتر www.kurdishlibrarymuseum.com

شايةنى باسة كة خاتوو ورا سةعيدثوور لة 30 مانطى مةى (دو حةوتةى ثيَش) ثا هةلَمةتيَكى دلَ (Heart attach) طيانى بةخت كرد، ذنيَكى بةرِيَز بيرةوةرى ئةو لة دلَى هةموو كورديَكدا ئةمينيَت.

ريَكخراوى لاوانى كوردانى دانيشتوى ئةمريكا

(Kurdish / American Youth organization KAYO))

ئةم ريَكخراوة ريَكخراويَكى سةربةخؤ و ثيَشوتر ئةندامةكانى لةطةلَ كؤنطرةى نةتةوةيى كورد ضالاكيان بوو بةلاَم لة سالَى 2005دا بة يارمةتى سةرؤكايةتى كؤنطرةى نةتةوةيى كورد ريَكخراويَكى سةربةستيان دامةزراند.

و هةوةلَ كؤنفرانسى خؤى لة نورية 2007دا لة نةشويل لة ئيالةتى تةنةسى ئةمريكا دانا.

ئةم ريَكخراوة لة ضوار ئيالةتى ئةمريكا دا ضةثتةر و لقى هةية:

1- مةيامى – كالؤفؤرنيا- تةنةسى تكساس لةم كاتةدا دةستةى بةرِيَوةبةران:

سةرؤكى ريَكخراوةكة : نةزار ئةحمةد تةوظى

ئارام تورابيان

حيكمةت ئةنديك

خاتوو نةوال ثكتاس

ريَباز قةرةداغى

خاتوو كاذين عةبدولَلاَ

خاتوو شةينى سةليم تا ئيَستاش 3 سةرؤكى طؤرِاوة: كاك طؤران سةحارى

كاك ئاريان ئةكراوى

بؤ زانيارى زياتر www.kurdyouth.org

سةيرى ويَنةكان بكة.

ريَكخراوى ضاوديَرى مافى مرؤظ كورد لة ئةمريكا(KHRW-Kurdish Human Rights Watch)

ئةم ريَكخراوة لة سالَى 1989 لةلايةن كاك مستةفا قةرةداخى يةوة دامةزرا لةو كاتةدا بة ئامانجى بوونى دةنطى كورد لة دةرةوةى ولاَت بوو، و تا ئيَستاش كارى ريَكخراوةكة طةياندنى هةوالَ و رةوشى مافى مرؤظى كورد بة ئةندامانى كؤنطريسى ئةمريكى و دةزطاكانى راطةياندن بوو، بةلاَم دواتر لةطةلَ طةيشتنى ثةنابةرانى كورد بؤ ئةمريكا ريَكخراوةكة كارةكانى فراوانتر بوو.

ئيَستا لة كاليفؤرنيا لة شارى سةنتياطؤ، لة سياتيل، نةشويل، بورتلةند، ميشيطان و فايرفؤكس بنكةى هةية.

يةكيَك لة ئيشة طرنطةكانى ئةم ريَكخراوة تواناكردنى ثةنابةرانى عيَراقى ، كورد، ئيَرانى و ....كة بة دواى ذيانيَكى ديكةوة روويان كردؤتة ئةمريكا و مافى مرؤظى خؤيان دةخوازن، ئةمةش ثاش جينؤسايدى كورد و كيميابارانى هةلَةبجة بة ميَشكى دامةزريَنةرةكانى طةشت و بوو بة ريَكخراويَكى مافى مرؤظ و بةشةردؤستانة، هةروةها لة عيَراقيش 4 بنكةى هةية، يةكيَك لة ئيشةكانى بؤ ذنان داواكارى و يارمةتى ذنان لة عيَراق بؤ بةشدارىبوونى ذنان لة رةهةندى ديموكراسيية.

سةيرى ويَنةى ذمارة ثيَنج بكة (بؤ زياتر زانيارى www.khrw.org

هةروةها ضةند ريَكخراوى هةن كة بةشىَ لة ئيشةكانيان لة ثةناى ئيش بؤ هةموو ذنانى جيهان ئيش بؤ ذنى كورد وةك بزوتنةوةى ذنانى جيهان بؤ ثاراستنى ذنان (World s Women for life) كة سالَىَ ثيَش لة كوردستان كؤنفرانسيَكى بة مةبةستى ثةرةثيَدان بة كةلتورى ذنان بة سةرؤكايةتى (من)سورةيا دانا.

بؤ زانيارى زياتر (www.wwfl.org ) ببينن

ثيَكهيَنةرانى ئةم ريَكخراوة : دكتؤر سامان شالى، سورةيا فةلاح، دكتؤر دةيود كةزاز ، دكتؤر ارون لينرى)

سةيرى ويَنةكان بكة.

ئاكاديمى زمانى كوردى (Kurdish Academy of Languge) ريَكخراويَكى ناحكومى و يةربةخؤية لة ريَطةى يارمةتى ئةندامةكانى بةرِيَوةئةذيَت لة سالَى 1993 دا دةستى بةكار كردووة بة مةبةستى ثةرةثيَدانى بة كارامةيى زمان لة تةكنةلؤذي و زانيارى و بةخشين سةبارةت بة زمانى كوردى دامةزرا ئةمة بةهؤى ئةوةى كة ريَكخراويَكى ئينتةرنيَتيية لة ريَطةى مالَثةرِةكةيانةوة دةتوانى ثةيوةندييان ثيَوة بطيريَت (www.kurdishacademy.org)

ثيَنى كوردى ئةمريكا (Kurdish pen)

بةشىَ لة ثينى نيَو نةتةوةيى يةكيَك لة 145 ثيَنى جيهانةكة لة 104 ولاَتى دنيا دامةزراوة، ثيَنى كوردى لة ضةند ولاَتدا ئةندام و بةرثرسى هةية و لة سالَى 2007 دابةشى ئةمريكا دامةزرا، سورةيا فةلاح (من) بةرثرسيةتى، بةداخةوة ئةمسالَ لقى ئةمريكا نةيتوانى لة كؤنطرةى ثيَنى كوردى كةلة ئةلَمانيا داندار بةشدارى بكات ثيَنى طةورةى كوردى بة سةرؤكايةتى دكتؤر زةردةشت هاجؤ كة دانيشتووى ئةلَمانياية : كاك مستةفا رةشيد كة مالَثةرِةكةش بةرِيَوة دةبات جيَطرى سةرؤكة و بريوان دؤسكى وةك سكرتيَرى ثيَن بةرِيَوة ئةضيَت.

ئةم ئةنجومةنة بة مةبةستى يارمةتيدان بة ئةدةب و كةلتورى كوردى بة هةر زاراوةيةك كة كورد قسةى ثىَ دةكات و لةهةر كوىَ كة دةذيت دروست بووة و بةشى ئةمريكاش بؤ راطةياندن و نووسين لةسةر ضالاكى كةلتورى و سياسى كوردةكان ئيش دةكات.

بؤ زانيارى زياتر www.pen-kurd.org

دةنطى ئةمريكا بةشى كوردى VOA- Voice of America

لةوانةية ئةمة وةك ريَكخراو يان دةنطيَكى كوردى نةناسريَت ضونكة سةر بة دةولَةتى ئةمريكاية، بةلاَم لة ناسينى كوردةكان، خةبةرة كوردييةكان، هةريَمة كوردييةكان و كةسايةتييةكان زؤر ضالاك بووة، لة ئةندامانى زؤر ثرِ زةحمةتى ئةم رادوية كاك جانى ديلان (كة شاعير و هونةرمةنديشة) و كاك سةلاَح ثيرؤتى لة 25 مانطى ضوارى سالَى1993 بة هةولَى زؤرى ضةند كةسايةتى دلَسؤز دامةزرا.

بؤ زانيارى زياتر (www.voanews.com/kurdish)

كلوثى لاوانى كورد (Kurdish Youth Club – KYC) ئةم طروثة لة ضةند ئيالةتى ئةمريكا لقى هةية، بة مةبةستى يارمةتى دان بة كؤمةلَطةى كوردةكان دروست بووة، ئةم يارمةتيةش لة ريَطةى حةل موشكلةى ئةندامانى كؤمةلَطةكة، ريَخستنى ثرؤطرام و ثيَوةندى دانى كوردةكان بة كؤمةلَطةكانى ديكةوةية لة ويرجينيا، ئاتلانتا، ئاريزونا.

كؤمةلَطةى كوردةكان دانيشتوى باشوورى كاليفؤرنيا

(Kurdish community of southern California)

ريَكخراويَكى سةربةخؤية كة لة ريَطةى يارمةتى كؤمةلَطا و ئةندامانى بةرِيَوةدةضيَت، بة مةبةستى نزيكتر كردنةوةى كوردةكان دانيشتوى باشوورى كاليفؤرنيا و ثةرةثيَدان بة ئةدةب و زمانى كوردى، دانانى سةنتةريَك بؤ كوردةكان دروست بووة ئيَستاش 7 ئةندامى سةرؤكايةتى هةية:

بةرثرس: كاك ديارى ئةحمةد

جيَطرى بةرثرس: سورةيا فةلاح

سكرتيَر: كاك نيما ئةردةلان

تا ئيَستاش ضةند بةرنامة و كؤنسيرتى كوردى داناوةو رؤذة طرنطة كوردييةكان جيَذن دةطريَت.

بؤ زانيارى زياتر: (www.kurdishcsc.org)

سةنتةرى كؤمةلَطةى كوردةكانى كاليفؤرنيا

(

California Kurdish Community Center) ئةم ريَكخراوة

بؤ دانيشتوانى سانفرانسيسكؤية، ريَكخراويَكى سةربةخؤيةو لة سالَى 2010 دةستى بةكاركردووة.

ئةم ريَكخراوة بة مةبةستى زيندو هيَشتنةوةى كولتورى كوردى و قةوى كردن و بةهيَزكردنى دةنطى كوردةكان دانراوة، رؤذى جيهانى ذنيان بةسةربةرزى ريَخست. لةسةر هةلَةبجة بةرنامةيان دانا و نةورؤزيشيان جيَذن طرت ئيَستاكةش، هةلَثةرِكيَيان بؤ مندالاَن داناوة.

بؤ زانيارى زياتر: بضنة سةر فيس بووك

كؤمةلَى كوردةكان كاليفؤرنيا

(Kurdish Community of California) طروثيَكى دروست كراو لةسةر فيس بووكة (facebook) كة سةربةخؤيةو بة مةبةستى ثيَوةندى دانى كوردةكان لةسةر فيس بووك ئيش دةكات سةر بة هيض حزبيَك نيية بؤ زانيارى زياتر بضنة سةر فيس بووك.

كؤمةلَةى فيَرطةى كوردةكانى دانيشتوى ئةمريكا (Kurdish American Education Society)

يةكيَك لة كؤنترين ريَكخراوةكانى دانراو لة كاليفؤرنياية بةرثرس و دروستكةرى ريَكخراوةكة: كاك ئةردةشيَر رةشيدى كة لة ضالاكانى دانيشتوى باشوورى كاليفؤرنيا ئةم ريَكخراوة سةربةخؤية و لة ريَطةى طرتنى طرفت و يارمةتى ئةندامانى بةرِيَوةدةضيَت ضةند بةرنامة و ثرؤطرامى عيلمى وةكو بردنى طةنجةكان و مندالَةكان بؤ ثرولشن لابراتورى ناسا

NASA s jet propulsion labatory ) و ضةند جيَطةى ديكة داناوةو بة ضةند خويَندةوارى كوردى ضالاك يارمةتى ثارةى كردووة (وةك دةستخؤشى و خةلاَت)

راديؤي دةنطى كوردةكانى ئةمريكا

Voice of Kurdish/American بةرِيَوةبةرانى ئةم طروثة بةمةبةستى راطةياندنى وةزعى كوردةكان لة هةركوىَ ودةذين دةستيان بة دامةزراندنتى راديؤييَكى ئينتةرنيَتى داوة كة بةسىَ زمان ئينطليزى كوردى و فارسى ئيش دةكات، ئازادى ئاشتى و ديموكراسى ثةرة ثيَ ئةدات، هةروةها دةستةيىَ بةرِيَوةبةر لة ضالاكييةكانى كوردةكان لة ئةمريكا بة طويَرةى تواناييان ضةندين فيلمى كوليان دروست كردووة كة لة سةر ضانالى يوتوب، دةنطى كوردةكانى ئةمريكا داندراوة.

خاوةنى مالَثةرِةكةيان دكتؤر ئازاد مورديان و بةرِيَوةبةرى دروست كردنى كورتة فيلمة خةبةرييةكان من (سورةيا) ية.

بؤ زانيارى زياتر (www.vokradio.com) سةيرى ويَنةى ذمارة شةش و حةوت بكة.

- ئاكاديمى ئاشتى و عةدالةت كوردستان

Kurdistan justice and peace academy (JPA)

لة سالَةكانى 1998 دا وةكو ريَكخراويَكى ئؤثراسيؤن و ناحكومى دامةزرا و سةر بة هيض ريَكخراويَكو حزبيَكى سياسى نيية ئةم ريَكخراوة لةسةر سةركةوتنى زانيارى كولتورى كؤمةلَطةى و ئابوورى كوردةكان لة ريَطةى ليَكؤلَينةوة و ئيشة ئةكاديميست ئةضيَتة ثيَش لة باس سةبارةت بة خؤيان دةنووسن كة: ئةم ريَكخراوة كوردةكان بؤ ريَبةرايةتى داهاتوو ساز دةكات و لةسةر ميَذووى كورد و كةلتور زمانى كوردى و سروشتى كوردستان ضةند كؤنفرانسى لة زانكؤكانى ئةمريكا كردووة.

سةرؤكى ئةم ريَكخراوة خاتوو دكتؤر كةذالَ رةحمانى كة هةلَطر و ثسثؤرِى زمانناسى لة ئةمريكا، هةروةها مامؤستاى زانكؤى بؤستونيانة.

بؤ زانيارى زياتر : http:// kjpa.org سةيرى ويَنةى ذمارةى هةت بكة.

American Society for Kurds (ASK)

ئةم طروثة بة مةبةستى دامةزراندنى ثيَوةندى و هاوكارى ناوادة ئةمريكييةكان و كوردةكان دروست بوة، تا ئيَستاش بةرنامةى رادوى لة 4 شارى طةورةى كوردستان داناوة، لة دروست كردنى NGOكاندا يارمةتى طةياندووة و ورك شاثى بؤ ناساندنى مافى مرؤظ داناوة .

زانيارى زياتر www.askurds.org

سةرؤكى ريَكخراوةكة: كاك ئاراز عةزيز

سكرتيَر: هانى ثلندل

سةرؤكى بةشى مالَى: جان روجرز

AKIN (American - Kurdish Information Network)

ئةم ريَكراوة زانيارى لةسةر كورد و كوردستان كؤدةكاتةوة، ئةندامةكانى زيدى توندوتيذى ويَستان و فةلسةفةى "طاندى" يان كة لةسةرة ئاشتى خوازى بيناكراوة و بةدواى ئازادى و سةربةخؤيى كوردستانةوةية سةرؤكى ئةم ريَكخراوةكانى خولام دانيشتوى ئةمريكا و كوردى باكورى كوردستانة.

بةرثرسى ئةم ريَكخراوة لة كاتيَكدا كة لةيلا زانا لة زيندانةكانى دةولَةتى توركيادا بوو لةبةر كؤشكى سثى واشنتؤن مانيطرت هةروةها ضةند لة حزبة سياسييةكان لة ئةمريكا لق يا بةرثرسييان هةية، وةك حزبى ديموكراتى كوردستانى ئيَران كؤمةلَة، ثارتى ديموكراتى كوردستان (عيَراق) يةكيَتى نيشتيمانى كوردستان و ثذاك بةرثرسى حزبى ديموكراتى كوردستان كاك شةريف بهرؤز.

لؤبى كوردى:

ثيَش لةوةى كةلةسةر لؤبى كوردى بدويَين باشترة كورتة ناسيَكمان لةسةر ماناى لؤبى بيَت.

لؤبى كردن فؤرميَك لة كاريطةرى كةسايةتى يا طروثى لةسةر دةسةلاَتة بؤ ية دةستهيَنانى دةرامةتيَكى ئابوورى ، سياسى و سيستةمى كؤمةلاَيةتى و ئةنيستيوتيية، ئةم ئيشة بة كاريطةرى لةسةر سيستةمى ياسايى يا ياساكاران، ئةندامانى دةلاَت و حكومةت وةك كةسايةيتية بةهيَزةكان يا لةسةر طروثيَكى كاربةدةست لة زياترى (NGO ) كان لة ئةمريكا ئةم ياسا فةرعية هاتووة كة بؤيان نيية لؤبى بكةن مةطةر ئةوةى كة NGOيةكى سياسى بن، ئةندامةكانى بة تةنيا وةك كةسايةتى دةتوانن بضنة دةفتةرى "كؤنطرس مةن" Congressmanو سةناتورو... بؤ داواكارى يارمةتى لةسةر ئيشيَكى سياسى و كؤمةلاَيةتى و بؤ وةرطرتنى ثشتطيرى لةلايةن ئةوانةوة، لةم سالاَنةدا لة كاتيَك و كوردةكان لة ئةمريكا دةذين بةلَطةيةكى طرنط و طةورة و زةق لة لؤبى كردن نيية، بةلاَم كورديش لة لؤبى كردنى ريَكخراوةكان ضةند بىَ بةش نةبووة.

ثاشانيش كاتى كة لة سالَةكانى 1988 دا كؤنطرةى نةتةوةيى ثيَك هات لةسةر لؤبى بؤ كورد يش كراوة و ضةند جاريش ئةو سةناتورو كؤنطرس مةنانةى دا لةطةلَيان ثيَوةندى طيراوة، بةرطر و ثشتيوانى مان و ثرسيارى كورد بوون و بةشدارى كؤنفرانسةكان، لةم سالاَنةى ثيَكهاتنى رةسمى دةولَةتى هةريَمى كوردستان كةم تةرخةمى كؤنطرةى نةتةوةيى بةؤهى ثيَكهاتنى دةفتةرى رةسمى هةريَمى كوردستان KRGلة واشنتؤن ثيَكهاتووة، بةلاَم لةبةرنامةى تازةى ئةم ريَكخراوة زيادكردنى كارى لؤبى طةرية هيوادارم كة ريَكخراوة طةنجةكان زياتر لةسةر ئةمة ئيش كةن، ئةمة ثيَويستييةكى حةياتية ضونكة لؤبى توركيا زؤر بةهيَزة توانيويَتى لة دةزطاى سياسى ئةمريكادا كاريطةريةكى زؤرى ببيَت.

هةروةها حزبى ديموكراتى كوردستانى (رؤذهةلاَت) بةهؤى نويَنةرايةتى بةهيَزى خؤى لة ئةمريكا بة دةستى كاك شةريف بهرؤز لةسةر لؤبى كردن بؤ كورد ئيش دةكات، وةك كةسايةتى و بةرثرسى ميدياى كاك ئازاد موراديان و طروثى ئيش كةر لةطةلَ دةنطى كوردةكانى ئةمريكا لةسةر لؤبى كوردى رؤذهةلاَت ئيش دةكةن.

تا سالَى 1970 ولاَتة يةكطرتووةكان هيض بايةخيَكى بة كورد و طرنطبوونى رؤلَى كورد لةناوضةى رؤذهةلاَتى ناوةرِاست نةدةدا لةو سالاَنةدا لة دةولَةتى شا لة ئيَران وةك رةحةتيَك كةلَكى وةرطرت و ئةو كوردة ثؤليتشينانةش وا هاتبوون بؤ ولاَتة يةكطرتووةكان لةو دةرفةتة كةلَكيان وةرطرت و دةستيان كرد بة لؤبى كردن، بةلاَم بةسةر دريَذةى بوونى كورد لة ئةمريكا هيض لؤبيَكى بةهيَز لةسةر كورد ليَةدا نيية، ئةمةش ضةند هؤى هةية،

1- نةناسينى باش و ئةهميةت و ثيَويستبوونى لؤبى وةك سياسةتيَكى كاريطةر لة سيستةمكى ولاَتة يةكطرتووةكان

2- يةكنةكطرتوويى كورد و شةرِى هيَز

3- نةبوونى تواناى و هيَزى ئابوورى كة بنةرِةتى لؤبية لة ئةمريكا.

4- نةناسينى كةلتورى سياسى ئةمريكى كة كةلتورى رؤذهةلاَتى ناوةرِاست جياوازة.

لة ئةمريكا لة سالاَنى ثيَش ثيَك هاتنى كؤنطرةى نةتةويى كورد ثيَك هيَنةرانى ئةم ريَكخراوة دةستيان كرد لة لؤبى كردن، دكتؤر ئةسعةد خةيلانى و دكتؤر نةجمةدين كةريم و ضةند كةسى ديكة لةو كةسايةتييانة بوون و بةراى من تةنيا ريَطةيةك كة دةتوانىَ كوردتةوةت كات ناسانى كورد وةك نةتةوةيةكى ديموكراسيخواز و ذيانخواز لة ريَطةى راويَذكارى ، بةريظانى، كةسايةتى و طروثية. ديارةكة رؤلَى هةريَمى كوردستان طرنطة و هةروةهاش رؤلَى كةسايةتيةكان و طروثةكان لة ئةمريكا و ئةوروثا طرنطة و نابىَ دةست خةنة دةست و لةريَى خزمةتى ريَكخراوةكان دانيشين، كاتىَ كة دةسةلاَتدارانى ئةمريكى جياوازى و شةرِى حزبايةتى كورد دةبينن بؤ يارمةتى دان بة كورد تيَناكؤشن بؤ سياسةتمةداريَكى ئةمريكى زؤر عةجايةب نيية ئةطةر كوردى رؤذهةلاَت بة جيا لؤبى بكات و كوردى رؤذئاوا بة جياواز ضونكة ئةوان لةضوارضيَوةى ياسا نيَو نةتةوةيةكان و نةخشة و خةريتةى جيهانى تةمةشاى كورد دةكةن نةوةك ولاَتيَكى سةربةخؤ، بةلاَم بؤيان عةجايةب و طرنطة كوردى ثارضةيةك لة كوردستان ضةند شتى جياواز بلَيَت و سياسةتيَكى يةكطرتووى بةرانبةر بة موشكلة و كيَشةى كورد نةبيَت.

- ئاستى ضالاكى كوردةكانى رؤذهةلاَت ضةندة، ئايا هيَزة سياسيية كوردييةكان لة ولاَتة يةكطرتووةكان توانيويانة هةلَطرى ثةيامى نةتةوى خؤيان بن بؤ ناوةندةكانى برِيار لةو ولاَتة؟؟

لة ئةمريكا ذمارةى كوردةكانى رؤذهةلاَت كةمة، طةرضى بة برِواى من ضةند كةمى دةنط بةرز كاريطةريان لةسةد كةسى بيَدةنط زياترة بةلاَم موشكيلةى طةورة ئةوةية كة ئةو ضةند كةسةش دةنطيان بةرز نيية ئةمة ضةند سودى هةية.

1- كوردةكانى رؤذهةلاَت ضةند دةستةن دةستةيةكيان بةهؤى تيَكةلَ بوونى خويَنى لةطةلَ فارسةكان خؤيان بة كورد نازانن و بةهؤى سةركوت كردنى ميَذوويى و هةستى نةتةوايةتى بةهيَزيان نيية.

2- بةشيَكيان كة لة هةردوو رةطةزةوة كوردن بةلاَم ثيَرةوى ئاينى جوو (Jewish) ن و خؤيان زياتر بة جوو دةزانن تا بة كورد، ولاَتيَكى كورديش بةلايانةوة زؤر طرنط نيية و بة ريَذةش بةشدارى ريَكخراو وة كؤبونةوةى كورد نابن.

3- هؤى سيَهةم ئةوةية كة كوردةكانى رؤذهةلاَت لة ئةمريكا لة بوارى ئابووريةوة زؤر بةهيَز نين و لةلايةن هةريَمى كوردستانيشةوة هيض يارمةتي و كةلَكيشيان ثىَ ناطات.

لة بوارى ضالاكيةوة ضةند حزبى كوردى رؤذهةلاَت وةك حزبى ديموكراتى كوردستان و كؤمةلَة بةرثرسيان هةية و ضةند كةسايةتى بةهيَزيش بؤ ريَكخستنى كاروبارى سياسى كارانى كوردى رؤذهةلاَت، لة جيران و ثةنابةرانى سياسى كة مةجبور بة رؤشتن لة ئيَران بو توركيا و عيَراق و... بوون ئيش دةكةن، ناشىَ لة بيربكةين كة ذمارةى كوردةكانى دانيشتووى ولاَتة يةكطرتووةكان زياتر لة باشورى كوردستانةوة كة بةشيَكيان لة سالاَنى 1975 دا روويان كردؤتة ئةمريكا.

4- هؤى ضوارةم ئةوةية كة بيَجطة لة قوتابخانةى بروكلين بةشيَكى كوردناسى لة زانكؤكاندا نيية و لة هيض كاتيَكدا بةهؤى حزبايةتى كوردناسى مافى برايةتى كوردةكان نةبووة، ثاش هةلَةبجة لةخةو هةستانيَك لة ئةمريكا لةنيَو كوردةكاندا ثيَكهات بةلاَم هيَشتا ئاستى ضالاكى كوردةكانى رؤذهةلاَت زياتر لةنيَو ريَكخراوةكانى ديكةية يا وةك ئيش و كارى حزبايةتيية.

كوردةكانى رؤذهةلاَت كة لةسةر كوردايةتى و ثرسى كورد ئيش دةكةن يارمةتى ناساندنى ثرسى كورد لة هةموو ثارضةيةكى كوردستاندا لة كؤنطرةى نةتةوةى كورد.

لة كؤميتةى مافى ذنى كورد و كؤميتةى هةلَةبجة و ... هتد بةلاَم بةر كؤميتةى كوردةكانى ئةمريكا بؤ مافى مرؤظ و ديموكراسى لة ئيَران، هيَزى ديموكراتى كوردستان ئيَران ، كؤمةلَة بةتايبةت بؤ ثرسى كوردى رؤذهةلاَت هةولَ دةدةن.

بةلاَم واية يا سةركوت كردنى كورد لة ئيَران شةثؤليَكى تازة بؤ دةرخستنى وةزعى كوردى ئيَران ثيَك هاتووةو ئةبىَ كةلَكى ليَوةربطيريَت ضالاكى لة ولاَتيَك وةك ئةمريكا ئيشيَكى طرنطة و ثيَويستى بة كات لة خؤبوردن هةية.